زنان کارگر پای ثابت مراسم و جشن های اول ماه مه در کردستان بوده اند

مصاحبه اکتبر با نظیره معماری:

اکتبر:برگزاری مراسم های اول ماه مه در اشکال متنوع در کردستان به سنتی نسبتا گسترده تبدیل شده است و نقش زنان در تدارک، سازماندهی و رهبری این مراسمها ها چگونه بوده است؟

نظیره معماری: به جرات میتوانم بگویم که عرصه مهمی از مبارزه طبقه کارگر که زنان کارگر در آن نقش برجسته ای  داشته اند مراسم های اول ماه مه بوده است. بدون استثنا در همه مراسمهای بزرگ و کوچک که در سی سال گذشته در همه شهرها و بعضا برخی دهات کردستان سازمان داده شده است زنان نقش قابل توجهی در شرکت فعال در آن داشته اند. در مراسم های بزرگ سنندج در اوج خفقان و کشتار سالهای 60 در سالهای 65 تا 68 و در اجتماعات بزرگ، زنان همراه با مردان کارگر از فعالین این مراسم ها بوده اند. هر چند آن سالها هنوز فضای عمومی فعالین و سازماندهندگان این مراسم ها توجه جدی به روی آوردن و راه باز کردن برای این فعالین زن همراه و شانه به شانه مردان نمیداد اما هیچکس نمیتواند نقش رفقای کارگر زن  در شکل گیری این مراسم ها را نادیده بگیرد. در پشت صحنه و در محافل خانوادگی این فعالین زن بودند که بیشترین مایه را برای شکل گیری این مراسم ها داشتند. تشکل اتحادیه صنعتگر تکیه گاه کارگران در سنندج برای این مراسم ها بوده است. فعالیتهای متنوعی که این تشکل در مثلا 8 مارس و صندوق مالی کارگران و ... داشت برای این مراسم ها و نقش زنان در آنها هم تعیین کننده بود. با وجود اینکه زنان در این تشکل عضویت نداشتند اما در همه فعالیتهای دیگر این تشکل حضور داشتند. در تدارک مراسم های اول ماه مه در گروه های تبلیغ و تدارک زنان بسیار فعال بودند. با این وجود باز هم نیرو و توانی که "مادران" و "خواهران" و "همسران" در این مبارزات بکار میبردند بسیار برجسته بوده  اما  در مجموع زنان کارگر و فعالین چپ بخشی از این مراسم ها بوده اند. 

دهه هفتاد و هشتاد نیز  که به نسبت سابق زنان کارگر و فعالین چپ در میان زنان بیشتر شد مراسم های اول ماه مه همیشه در برگیرنده بخش های زیادی از این فعالین و زنان کارگر بوده است. میتوانم بگویم که با مروری بر همه اخبار این مراسم ها و مراجعه به فعالین کارگر زن و مرد که داشتم در همه این سالها زنان از فعالین و برگزار کنندگان این مراسم ها بوده اند و شرکت و نقش زنان  یک مساله ثابت در این حرکات بوده است.

 در روز اول ماه مه فضای خانواده های کارگری و فعالین این مراسم ها بکلی دگرگون میشد، شاید از روزها قبل همینطور بود اما در روز کارگر کار تعطیل میشد در خانه و کارگاه های قالی بافی و تولیدی ها بویژه زنان کار را تعطیل کرده و برای مراسم های اول مه آماده میشدند. بعدها تشکل های مختلف کارگری و حمایت از زنان و کودکان در کردستان بیشتر نقش زنان را در اول ماه مه برجسته میکند. برای نمونه همراه با تشکل های کارگران در رشته های مختلف و فعالین آنها، جامعه حمایت از زنان در کردستان و کانون دفاع از حقوق کودکان در کردستان  از کانون های فعالیت برای سازماندهی اول ماه مه در شهرهای مختلف بوده اند . نقش زنان در این سالها نه تنها افزایش یافته بلکه تا سطح رهبری و سازمانده برخی مراسم ها و تظاهرات های این روز پیش رفته اند. فعالیت های پشت صحنه به همت بسیاری از فعالین کمونیست و چپ باز هم به صحنه فعالیت علنی برگشت و این بار زنان نقش مهمی را نه تنها در پشت صحنه بلکه در رهبری این مراسم ها ایفا کردند. دیبا علیخانی، سوسن رازانی، شیوا خیر آبادی و بسیاری از دست اندرکاران زن این فعالیتها بارها و بارها مورد تعقیب و آزار و محکومیت و شلاق و زندان قرار گرفتند. نجیبه صالحی به عنوان همسر محمود صالحی به همرزم او تبدیل شد و این ضرورت وجودی طبقه کارگر و فعالین و مبارزانش است. ضرورت زندگی ما زنان است که برای مردان و همسران دیگر نه کارکنان بی جیره و مواجب در خانه بلکه به عنوان استثمار شوندگانی که با کار مشترک در خانه و بیرون بیشترین سود به جیب سرمایه داران جاری میشود و بیشترین سرکوب و استثمار و بی حقوقی نصیبمان میشود، این را ما کمونیستها و ده ها و صد ها زن کارگر و مبارز چپ در شهرهای کردستان در سالهای متمادی به آگاهی خود تبدیل کرده ایم. این خود آگاهی و مراسم های اول ماه مه ناشی از وجود طبقه کارگر اعم از زن و مرد آن است. 

اضافه شدن فرهنگ اسلامی  به نظام سرمایه داری در ایران و قبضه کردن دولت به وسیله مذهبی ها روزگار را بر زنان کارگر بویژه سیاه تر کرد. زنان در ابعاد وسیعتری باز هم برده خانگی و بی حق و حقوق شدند. ارتجاع مردسالار و متعفن اسلامی باز هم مانع وارد شدن زنان به بازار کار شد. استخدام بدون مزد زنان در خانه و مزد ناچیز برای مردان در بیرون بهترین راه برای کسب سود فوق العاده از طبقه کارگر است که برای سرمایه داران کمترین هزینه را به این ترتیب در بر دارد.

طبقه کارگر در کردستان موجودیتی اجتماعی و مبارزاتی است. هر جا سرمایه دار و کارگاه و کارخانه و شرکتش بوسیله کارگران برپا شده آنجا مبارزه برای بهبود کار و زندگی در جریان بوده است. زنان کارگر در کردستان محصولی از این واقعیتند و نقش آنها در مبارزات سیاسی و اجتماعی هم تابعی از این واقعیت بوده است. جنبش کارگران در کردستان و خواست و مطالبات آنها جنبش سیاسی خود را ایجاد کرده است  که در جریانات و احزاب مختلف چپ و کمونیست در هر دوره نمایندگی شده است. کارگران همیشه جریانات سیاسی متعلق به خود را حمایت کرده اند. بورژواها و اقشار دیگر که  معمولا در احزاب ناسیونالیستی در کردستان تجمع دارند همواره تلاش کرده اند که با دامن زدن به تفرقه و تعصبات ملی بخشی از کارگران را دنباله رو خود کند و  موفق هم بوده است که ناشی از ناآگاهی کارگران به منفعت طبقاتی  شان بوده  است.

اکتبر: فضای خفقان موجود امسال چه تاثیری بر فعالیتهای این روز میتواند داشته باشد؟ چکار باید کرد؟

نظیره معماری: اول ماه مه و مراسم های آن همانطور که اشاره کردم همیشه در فضای سرکوب حال با شدت و ضعف برگزار شده است مخفی و دور از چشم پلیس و اطلاعات حکومت اسلامی و در اجتماعات بزرگ . اکنون هم این چنین فعالیتی وسیعا در جریان است. سال گذشته سال جنبش سبز در ایران بود.زنان و فعالین زن و مرد کارگر و کمونیست مخصوصا لازم است که ماهیت سرمایه دارانه این جنبش و توهم توده ها به آن را بشناسند و بشناسانند. تجمع های اول ماه مه فرصتی برای این است و فرصتی برای متحد شدن و همبستگی بین المللی طبقه کارگر در ایران و جهان.

هر چند سرکوب و خفقان قادر به محدود کردن اعتراض و تجمع کارگران در روز جهانی کارگر میشود ولی نمیتواند دست فعالین آن را برای فعالیتهای مختلفی که قادر به انجام آن هستند ببندند. اول ماه مه را باید به اجتماعات بزرگ و علنی و قدرتمند با شرکت و رهبری زنان کارگر و مردان کارگر  باز گرداند و این هدفی است که هر کمونیست و سوسیالیستی در میان کارگران لازم است تعقیب کند. روز جهانی کارگر روز آگاهی ما به سرمایه داری و نظام استثمار گر و سرکوبگرش است و روز آگاهی و متشکل شدن ما برای مبارزاتمان بعنوان یک طبقه . ما بدور از هر نوع تفرقه ای به استقبال این روز میرویم.

 پیشا پیش اول ماه مه را به همه زنان و مردان کارگر تبریک میگویم.

مصاحبه کننده: اسماعیل ویسی

ارسال به: ::::::::::::::::::::::